Het voorkomen van mutaties/fouten in lichaamscellen kan het gevolg zijn van verschillende factoren. Zo kan een gen verantwoordelijk voor een bepaalde mutatie geërfd worden (genetische factoren) waardoor de kans stijgt dat een bepaald tumortype ontstaat, maar ook omgevingsfactoren en hormonen kunnen bijdragen tot kankerontwikkeling.
Bij mensen zijn bepaalde mutaties gekend om de kans op kankerontwikkeling te verhogen (vb positief zijn voor het BRCA-gen bij borstkanker). Bij dieren wordt hier volop onderzoek naar gedaan. Vele mutaties zijn gelijkaardig, maar ook vele niet. Tot nu toe bestaan er geen commerciële testkits om voor risicofactoren te testen.
Wat wel bekend is in de diergeneeskunde is dat sommige rassen een hoger risico dan anderen lopen op het ontwikkelen van bepaalde tumoren (zie raspredispositie). Daarom is het als eigenaar belangrijk om op de hoogte te zijn van rasspecifieke ziekten. Hoe meer men weet, hoe sneller men afwijkingen kan detecteren en hoe hoger de overlevingskansen van uw hond.
Bij honden is het papillomavirus verantwoordelijk voor wratvorming. Uit deze wratten kunnen gezwellen ontstaan die meestal goedaardig zijn.
Net als bij de mens kunnen bij honden en katten chemicaliën zoals asbest en sigarettenrookpartikels mutaties in lichaamscellen in gang zetten. Voorlopig zijn er diergeneeskundig weinig kankerverwekkende stoffen (carcinogenen) onderzocht. Een 3-4-maal toegenomen risico op lymfoom en sinonasale tumoren enerzijds en tabaksrook anderzijds werd wel gedocumenteerd.
Straling kan inwerken op cellen door rechtstreeks het DNA te beschadigen of onrechtstreeks door schadelijke reacties binnen de cellen te ontketenen (zoals vrije zuurstofradicalen). Bij weinig behaarde delen van het lichaam is de kans groter dat UV-stralen kunnen inwerken op de huid (zoals oorranden, oogleden en de neusspiegel), met tumorvorming zoals squameus celcarcinoom (SCC) tot gevolg.
Bij radiotherapie wordt gebruik gemaakt van X-stralen die jaren nadien de vorming van een nieuwe tumor op de behandelingsplaats kunnen opwekken.
Vooral de geslachtshormonen spelen een belangrijke rol in de ontwikkeling van tumoren bij hond en kat. Zo is de kans groter op het ontwikkelen van borstkanker bij honden en katten die niet gesteriliseerd zijn.
